<% Response.Buffer=TRUE %>
<%
act=Request.Querystring("act")
if act="kayit" then call kaydet end if
%>
<% sub kaydet
strnick=Request.Form("strnick")
strmesaj=Request.Form("strmesaj")
if strnick="" or strmesaj="" then response.redirect "msgbox.asp"
strip=Request.ServerVariables("Local_Addr")
SQL = "Insert Into Mesaj (strnick, strmesaj, strip)"
SQL = SQL & " Values("
SQL = SQL & "'" & strnick & "',"
SQL = SQL & "'" & strmesaj & "',"
SQL = SQL & "'" & strip & "'"
SQL = SQL & ")"
Bag.execute(sql)
Response.Redirect ("msgbox.asp")
end sub
%>
HTML SAYFASI HAZIRLAMA DERSLERI
WEB TASARIM KODLARI
sürüm: 0.4
tarih: 11 Aralik 1998
onceki: 14 Mayis 1998 , 27 Subat 1998
güncel sürümü için:
Hazirlayan:DEMYRCY
Içindekiler:
1 HTML komutlari ve kullanimlari
1.1 Temel bilesenler: html, head, title, meta ve body
1.2
Renkler, body, font, ve h1..h6
1.3 Yazilari bicimlendirmek: kalin, yatik, ortalanmis, vs. ...
1.4 Sayfada
resim gostermek
1.5 HTML sayfasina bag (link) yerlestirmek
1.6 Baglar yardimiyla etkilesimli kullanim ornegi
1.7 Ekran duzenine iliskin daha cok komut:
1.8 Sayfalarda tablo kullanimi
1.9 Basit bir HTML sayfasi
icin gereken son noktalar
2 Ileri duzey bilgilerden secmeler
2.1 Sayfalara 'meta' komutu ile
kimlik vermek
2.2 Resimlerde 'MAP' kullanimi
2.3 Dinamik HTML
Baslamadan once su www
editoru nu calistirarak, ogrendiklerinizi bir yandan da deneyebilirsiniz.
1 HTML komutlari ve kullanimlari:
1.1 Temel bilesenler: html, head, title, meta ve body
Bir WEB sayfasinin standard
bilesenleri sunlardir:
<html> ve </html> : sayfanin baslangic ve bitisini belirtir.
<head>
ve </head> : sayfanin baslik bilgileri 'title', 'meta' vs. buraya yerlestirilir.
<title>
ve </title> : sayfanin iceriginin ne oldugunun tanitilmasinda kullanilir. Sayfada gorunmez ama netscape bunu sayfayi
tanimlamakta kullanir.
<meta> : sayfanin icerigi hakkinda www tarayicilarina bilgi saglamak
icin gereklidir.
<body> ve </body> : sayfanin iceriginin baslangic ve bitisini belirtmekte
ve sayfa hakkindaki genel tanimlamalari yapmakta kullanilir.
Yukaridaki bu komutlarin, bir web sayfasinin
icindeki siralari asagidaki gibidir. Bir yazi editoru (joe, pico, xedit, edit, vs.) ile ilk ornegimizi yazarsak:
<html>
<head>
<title>Bir HTML Denemesi</title>
<meta name="description" content="html
sayfasi icin bir kullanim ornegi"> </head>
<body bgcolor=white>
'Bu sayfa insa halindedir',
ya da 'this page is under construction' web sayfalarinda ille de olmasi gerektigi dusunulen sacma yazilardir. </body>
</html>
Aslinda en basit web sayfasi soyle olabilir:
<html>
Benim neyim eksik?
</html>
sondaki '</html>' yi koymasak dahi www gosterici
programi (lynx, netscape, ...) bunu bir HTML sayfasi olarak yorumlayacaklardir.
link ile uzerine gelince el hareketi cekilen yazilarin rengi,
vlink ile de secilmis baglarin rengi belirlenir.
renk belirtmek icin o rengin ingilizce adi ya da RGB degerleri onaltilik systemde verilir. RGB deki
siraya gore 00-FF arasi uc deger kullanilir. Hepsi sifir ise hicbir renkten karistirilmaz. hepsi FF ise her renk maksimum
oranda kullanilir ve beyaz elde edilir.
Ornegin salt bir kirmizi #FF0000 ile elde edilir.
<font
color=...> ve </font> arasindaki yazilar belirtilen renkte yazilir.
<h1> ve </h1> den
<h6> ve </h6> ya kadar standard yazi tiplerinden biri secilerek yazi yazilir. h1 ile belirtilenler h6 ile tanimlananlardan
daha buyuktur.
ornegin:
<html>
<h1>Sayfa basligi icin
uygun buyuklukte harfler</h1>
<h4>Bu harfler sanirim yazi icin yeterliler</h4>
<h6>
Gozleriniz bozuk degilse, ve her gun A vitamini aliyorsaniz bu yazi sizin icin okunabilir olmali.</h6>
</html>
1.3 Yazilari bicimlendirmek: kalin, yatik, ortalanmis, vs. ...
Onceki ornekte <h1>,
<h2>, ... ile yazilarin buyukluklerini ayarlamanin basit bir yolunu gormustuk. HTML sayfamizin yazilarina biraz daha
kisilik kazandirmak icin asagidaki komutlari da kullanabiliriz.
<b> ve </b> arasindaki yazilar
koyu gorunur.
<i> ve </i> arasindaki yazilar ise italik basilir.
<blink>
ve </blink> arasindaki yazilar ise yanip soner.
<center> ve </center> arasindaki yazilar
ortalanir.
<pre> ve </pre> ile sinirlanan yazilarin goruntusunde ayarlama yapilmaz. Yani birden
fazla bosluk varsa bunlar bir tane olacak sekilde azaltilmaz.
<p> paragraf basi yapmak icin kullanilir.
<br> bir satir atlamak icin kullanilir.
<hr> bir cizgi ceker.
1.4 Sayfada resim gostermek
En basit sekliyle, bir sayfaya resim koymak icin
asagidaki komut su sekilde;
<img src="dosya-adi" alt="..." align=... >
kullanilir.
Burada dosya-adi gosterilecek grafik dosyasinin (gif ya da jpg tipinde) bulundugu yer ve adidir. Baglanilan
html sayfasi ile ayni dizinde bulunan resimler icin yer adi belirtmeye gerek yoktur.
Alt ile ise lynx
kullanicilarinin gorebilecegi bir aciklama yazmis oluruz.
Align ile de resmin konumunu belirleriz.
Ornegin:
<img src=resim.gif align=right> ile resmin saga yanasik olarak cizilmesini saglariz. 'right'
yerine 'left', 'center', 'middle' gibi konum bildirici bir baska sozcuk de kullanilabilir.
Ayrica
yukaridakilere ek olarak 'border', 'width', 'height' belirteclerini de <img ...... > icinde kullanabiliriz. Bunlardan
'border='i kullanarak resmin cercevesini belirleriz; border=0 dersek hic cerceve cizilmez.
Width ve height
ile resmin boyutlarini belirleyebiliriz. Bunlardan sadace birini verirsek, resmin boyutu orantili olarak cizilecektir. Yani
<img src=resim.gif width=300> demissek, ve de resmimiz aslinda 100 nokta genisliginde 50 nokta yuksekliginde idiyse,
ekrana 300 nokta eninde ve 150 nokta yuksekliginde cizilecektir. Her iki degeri de (width=... height=...) kullanmissak, resmin
oranini istedigimiz gibi degistirmek mumkun olur.
Bu arada, sayfanin internetten indirilirken hizli gosterilmesini
istiyorsak, her resmin width ve height ozelliklerini kullanmaliyiz. Bu sayede browser (gosterici) programiniz resimlerin yuklenmesini
beklemeden cevrelerine yazilari yerlestirebilecektir.
Sayfanin hizli geliyor gibi gorunmesini saglamanin
bir yolu da 'lowsrc' belirtecini <img .....> icinde kullanmak. Eger kullandigimiz resimlerin bir de bulanik/niteliksiz/siyah-beyaz
ama az yer tutan bir benzerini daha yapar, ve bunu <img src="resim.gif" lowsrc="hizliresim.gif" alt="[resim]"> seklinde
tanimlarsak, ilk once hizliresim.gif yuklenip gosterilecektir. Bu sayede bulanik iken yavas yavas netlesmeye baslayan resimler
belirir sayfamizda. Bunun yarari ise sayfaniza bakan kisinin cabuk karar vermesini sagliyor olmasindadir.
1.5
HTML sayfasina bag (link) yerlestirmek
<a> ve </a> : HTML'nin temeli olan bu komutlarla
bag (link) yapilir.
Aciklama
denilen kisim ister yazi ister bir grafik ya da herhangi bir nesne olabilir. "hedef bag" kismi ise yerel kaynaklari gosteren
bir dosya adi ya da uzak bir makinadaki bir baska nesneyi (yazi, grafik, video vs.) gosteren bir bag (link) olur.
Bu
linkler, mevcut internet araclarindan biridir.
Ornegin:
http:// ftp:// telnet:// gopher:// news:// bu araclardan
bazilaridir.
Bunu kullanirken;
<a href="telnet://orca.cc.metu.edu.tr/> Orca'ya
Netscape icinden baglanmak icin buraya tiklayin</a>
yazarak, telnet aracini bir bag (link) olarak
sayfamiza yerlestirmis oluruz.
Ya da;
<a href="resmim.jpg">Neye Benzedigimi
Gormek Icin Buraya Bas</a>
Yukarida adi gecen resim bu web sayfasi ile ayni dizinde (directory) olmalidir.
Baska sekilde ornekler ise:
<a href="ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/cica-win95/">
Windows95 icin Uygulama dosyalari</a>
<a href="nntp://news.metu.edu.tr/> Netnews 60000
den fazla konuda insanlarin yazistigi bolge</a>
Ve, internetin en gozde kullanimi: bir web
sayfasindan baska bir web sayfasina baglanma:
<a href="http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/nukleer/">
Turkiye'de nukleer enerji tartismalari</a>
dikkat ettiyseniz yukaridaki ornekte sayfanin hangi
dizinde oldugu (...ilker/nukleer/") belli ama hangi dosyada oldugu yazilmamis. Boyle bir durumda gosterici program dosyanin
adinin 'index.html' oldugunu ongorur.
Kendi dizininizdeki bir sayfa icin:
<a href="ihd.html">
Insan Haklari Dernegi ve pismis tavuk icin buraya tiklayabilirsiniz.</a>
1.6 Baglar yardimiyla
etkilesimli kullanim ornegi
Bir baga (link) ard arda tiklamak yoluyla, slow motion biciminde ardisik resim
gosterebilirsiniz. Bu kullanim en basit sekliyle bir Bilgisayar Destekli egitim sayfasinda kullanilabilir. Amac, kullaniciya
konuyu belli bir sirayla vermek ve konu icindeki iliskilerin anlasilmasini kolaylastirmak.
Bunu yapmak
icin, once tek bir resim ve o resmin link olarak tanimlandigi bir web sayfasi hazirlamalisiniz:
<html>
<title>sayfa1</title>
<body>
<a href="sayfa2.html"><img src="resim1.gif"></a>
</body>
</html>
sonra da ikinci sayfa da hazirlanmali:
<html>
<title>sayfa2</title>
<body>
<a href="sayfa3.html"><img src="resim2.gif"></a>
</body>
</html>
... bu sekilde devam edilir.
ve
ilk sayfa yuklendikten sonra resmin ustune tiklandiginda ikinci sayfa ve icindeki resim yuklenir.
Iyi
hazirlandiginda, bu basit HTML kullanim sekli ile www-programciligina (Java, cgi-bin, ...) bulasmadan da etkili 'sunu' ve
'anlatilar' yapilabilir.
1.7 Ekran duzenine iliskin daha cok komut:
<multicol cols=2>
... </multicol> : Aradaki yazilar cols= ile belirtilen sutunlara ayrilarak ekrana basilirlar. Sadece Netscape3.0 ve
ustunde calisir. Sutun icindeki yazinin sutunun ne kadarini kaplayacagini width parametresi ile belirtiriz. <multicol cols=3
width=75%> gibi. Burada boslugu yuzde yerine piksel olarak da verebiliriz. Ayrica iki sutun arasindaki boslugu da gutter
parametresi ile veririz: <multicol cols=2 width=500 gutter=25> yazilar... </multicol>
<spacer
type=... size=... height=... width=... align=...> : Bununla paragraf baslari icin bosluk birakmak mumkun. Ornegin
<spacer
type=block size=48> ile 48x48 piksellik bir bos kare alan yaratmis oluruz. Burada block yerine vertical ya da horizontal
kullanmak da olasi. Ayrica, <spacer type=block width=320 height=200 align=right> ile 320x200'luk bir bosluk yaratip
bunu ekranda saga dayatmis oluruz. Gene align komutundan sonra right, left, center, absmiddle gibi diger konum belirteclerini
kullanabiliriz.
: 1 karakterlik bosluk birakmak icin kullanilir. Basit tablolar yapmak icin
kullanilabilir. Ornegin: <h3><br> yil ay gun <br> ---
--- ---<br></h3>
Tablolar satirlar ve sütunlar seklinde ayrilmis hücrelerden olusuyor. Her yeni satira baslamak için <tr> etiketini,
her yeni sütun için ise <td> etiketini kullaniyoruz.
Burada 2x3'lük bir tablo olusturduk. Tablomuz 1 pixel kalinliginda cerceveye sahip (border=1), tablo sayfada 200 pixel genisliginde
yer tutacak (width=200), hücreler arasI 2 pixell bos ve 2 pixellik bir kalinlik efektimiz var (cellspacing ile cellpadding).
Örnekte hücre genisliklerin yazI uzunluguna göre otomatik ayarlanmamsI için genislikleri kendimiz
belirledik (width="50%"). Bunu pixel olarak da belirlememiz mümkündü: <td width="100"> ile.
Hücreler
içindeki yazIlarIn nasIl yerlestirilecegini ise align="yer" ile belirtiyoruz. Burada "yer" yerine "top", "bottom", "left",
"right" ve "center" kullanabiliriz.
Ve eger, bir hücrenin iki hücre genisliginde veya yüsekliginde
olmasini istiyorsak colspan ve rowspan seçeneklerini de kullaniyoruz. Önceki örnege bir baslik ekleyecek olursak:
<tr><td align=center colspan="2">Bilgisayar Ana Bilesenleri</td></tr>
Tablolari
icice de kullanmamiz mumkun. Bu sekilde bir kullanimla bir www sayfasindaki resim ve yazilari tam istedigimiz gibi konumlandirmamiz
mümkün olur.
1.9 Basit bir HTML sayfasi icin gereken son noktalar
Daha once kisaca
deginildigi gibi, ilk yuklenecek sayfanin adi standart olarak 'index.html' olarak belirlenmistir. Dolayisiyla ilk sayfanizi
bu sekilde adlandirirsaniz;
http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/ gibi, daha kisa olan, bir adres kullanabilirsiniz.
2
Ileri duzey bilgilerden secmeler
2.1 Sayfalara 'meta' komutu ile kimlik vermek
Web
sayfamizin FindIt, Excite, Crawler, Altavista vs. gibi tarayici programlar tarafindan icerigine uygun olarak dizinlerine aktarilmasini
istiyorsak, <meta ...> komutunu kullanmak uygun duser. Ayrica, gene bu komut sayesinde sayfamiza baglanani bir baska
www adresine yonlendirebilir, bu yolla bir takim hareketli sayfalar dahi hazirlayabiliriz.
. Sayfanin kimligi:
Sayfayi tanimlamak icin uc ayri meta komutu yeterli. Bunlarla sayfa hakkinda kisa bir paragraf, anahtar
sozcuk listesi, ve sayfayi hazirlayanin adini verebiliriz.
gerceklestirdigi degisim sonucunda, universitelerin birer
"bilgili-ogretim-iscisi"
makinasi durumuna gelmesi
tartisilmaktadir.">
Yukarida, sayfamizi kisaca tanitmis olduk.
Bu yazi, tarama sonucunda arayan kisiye gosterilecegi icin kisa, oz, ve icerige uygun olmasi gerekir.
Tarayicilar
artik sayfanin tumunde gecen sozcuklere ve bu sozcuklerle ilgili diger sozcuklere bakarak arama yapsa da, sayfanizin hangi
olcutlere gore aranmasi gerektigini sizden iyi kimse bilemez. Onun icin, sayfayi tanimlayan anahtar sozcukleri de su sekilde
verebiliriz:
<meta name="keywords"
content="universite gelecek tusiad ogrenim ogretim egitim 21.
yuzyil Turkiye sermaye yonetim etki rektor ozerk">
Ve, son kimlik bilgisi olarak sayfadan sorumlu
kisiyi belirtiriz:
<meta name="author"
content="Ilker Ficicilar">
Hazirladigimiz
butun sayfalara bu turden kimlik vermeyi aliskanlik haline getirirsek, interneti arastirmalari icin bir kaynak olarak kullananlara
epey yardim etmis oluruz.
. Sayfa yonlendirme:
Eger yakinda www adresimiz
gecersiz olacaksa ve, yeni bir www adresine simdiden tasinmissak, bunu kullanicalara onceden duyurmali ve onlari yeni adrese
yonledirmeliyiz. Bunun icin eski sayfamizi su sekilde degistirebiliriz.:
Bu
ornekte <meta http-equiv="refresh" ...> diyerek, www gosterici programina yeni bir sayfa yuklemesini istedigimizi belirtiyoruz.
Bu yuklemeyi kac saniye sonra yapmasi gerektigini '<meta ..' nin devamindaki 'content="3;....">' yazisi
ile belirliyoruz. Buradaki '3' yerine saniye cinsinden herhangi bir sure belirtebilirsiniz. '0' yazarsaniz, dogal olarak hemen
diger sayfayi yuklemeye baslar.
Yonelinen sayfanin adresi de, ' ... content="saniye; url=http://...">
biciminde veriliyor.
Yukaridaki ornegin gerekli kismini bir daha yazarsak:
Evet,
burada kendi istegimize gore degistirecegimiz, yalnizca iki yer var: 3 sayisi ve url= isaretinden sonraki adres kismi.
.
Basit sayfa canlandirma
Eger, yukaridaki gibi bir 'meta' komutu iceren ardisik bir duzen iceren ayri
ayri sayfalar hazirlarsak, ve 'meta' komutunun adres kismina siradaki sayfanin adresini verirsek, hayal gucumuz olcusunde
hareketli sayfalar hazirlayabiliriz.
Ornegin birisi sayfamiza baglandiginda, ekranda 3 2 1 seklinde
bir gerisayim gormesini ve ardindan asil sayfanin yuklenmesini istiyorsak, su sekilde sayfalar hazirlariz:
Diyelim
ki, http://www.physics.metu.edu.tr/~filker/
adresine baglanilmasini istiyoruz. Bu durumda index.html dosyasina '3'
sayisini koyup bu sayfayi siradaki '2' rakamini iceren sayfaya yonlendiririz. En sonunda da hic bir yonlendirme icermeyen
asil sayfamiza geliriz. Dolayisiyla, 'index.html' , 'A.html' , ' B.html' , ' asil.html' adlarinda dort sayfa hazirlamamiz
yeterli olacaktir:
Bu sayfa 'WWW Sayfama Hos Geldiniz' yazisi icermemektedir :-) <br>
<p>
...
...
vs.
</h2>
<hr>
<p><h5>
sayfayi
en son 28 Subat 2000 tarihinde guncelledim.
</h5><br>
</body></html>
Biraz,
zor ve yavas olsa da bu sekilde animasyonlar (canlandirma), TV yayinciligi (bir arkaplan programi ile surekli yeni resimler
ve yeni bir index.html hazirlayarak), ve anlik bilgi sunumu ( borsa fiyatlari ) gerceklestirilebilir. Ama basit resim canlandirmalari
icin sanirim 'animated gif' turu '.gif' dosyalari daha uygun duser.
2.2 Resimlerde 'MAP' kullanimi
Map'ler
bir resmin degisik yerlerine tiklandiginda degisik baglarin yuklenmesi veya degisik bir cgi-bin isinin yapilmasi olarak tanimlanir.
Burada kullanacagimiz resmin '.gif' biciminde olmasi gereklidir. Sayfanin icinde bu resmi tanimladigimiz '<img
...' belirtecinin icine bir kac unsur daha ekleyerek ve bir de 'map' (harita) alaninin kisimlarini sekilleriyle birlikte tanimlayarak
isimizi bitiririz.
name ile belirttigimiz isim '<img
..' icinde usemap="#..." ile kullandigimizin aynisi.
shape belirteci ile dikdortgen, daire, ya da poligon tanimlayabiliyoruz.
Dikdortgenin koordinatlarini: X-sol_ust,Y-sol_ust,X-sag_alt,Y-sag_alt biciminde 'coords="..." ' kisminda belirtiyoruz. 'href="..."
' bolumu ise bu dikdortgen alana tiklanildiginda neyin yuklenmesi gerektigini soyluyor.
Cember icin
X-merkez,Y-merkez,R-yaricap biciminde koordinat tanimliyoruz.
Poligonu tanimlarken sirayla ker bir kosenin
X,Y biciminde koordinatlarini giriyoruz. Dikkat etmemiz gereken husus, poligonun noktalarini saat-yonunde tanimlamamiz gerektigidir.
Ayrica poligonu kapamaya da tarayici programlar arasinda uyumsuzluk nedeniyle dikkat etmeliyiz. Yukaridaki ucgen ornegini
incelemek aslinda poligon tanimi yapabilmek icin yeterli. Ucgen icin dort nokta kullandik (dorduncu ilkinin dibinde). Ayni
zamanda bu ucgenin X,Y betimlemeleri de saat-yonunde girilmis (noktalari kagit uzerinde yaklasik olarak isaretlerseniz bu
'saat-yonu' kavramini daha iyi anlayabilirsiniz).
son olarak da '<area shape="default" nohref>' ile
resmin diger bolgelerine tiklanildiginda hic bir sey yapilmamasi gerektigini soyluyoruz.